Kleurenleer
Helderheid
In deze les ontdek je waar kleuren écht uit bestaan.
Elke kleur die je ziet heeft drie belangrijke onderdelen: kleurtoon, helderheid en verzadiging.
Vandaag gaan je je vooral verdiepen in helderheid.
Je gaat leren hoe je een kleur lichter of donkerder kan maken, en hoe je daardoor sfeer en diepte in je werk brengt.
Je oefent dat eerst stap voor stap met een eenvoudige verfopdracht, zodat je controle krijgt over je kleur.
Zo bouw je jouw skills verder uit!
het verschil uitleggen tussen kleurtoon en helderheid.
tinten maken door wit aan een kleur toe te voegen.
schaduwtinten maken door zwart aan een kleur toe te voegen.
een helderheidspalet maken met één basiskleur.
Je weet ondertussen al dat Rood Geel en Blauw de 3 primaire kleuren zijn.
Maar wist je dat elke kleur die je ziet, bestaat uit drie belangrijke onderdelen:
Kleurtoon - Welke kleur is het?
Helderheid - Hoe licht of donker is de kleur?
Verzadiging - Hoe fel of grijzig is de kleur?
Door één van deze onderdelen te veranderen, voelt de kleur meteen anders aan!
Vandaag ga je dieper in op het onderdeel "Helderheid".
Eerst nog even kort over de kleurtoon. De kleurtoon is eigenlijk gewoon de naam van de kleur.
Voorbeelden:
rood – oranje – geel – groen – blauw – paars
Het gaat dus puur om de “basis” van de kleur.
Je kan de kleurtoon veranderen door twee kleuren te mengen.
Bijvoorbeeld:
rood + geel = oranje
blauw + geel = groen
Op de afbeelding zie je dat hoewel de kleuren anders zijn, je hun meestal de algemene basisnaam geeft.
Een kleur kan dezelfde kleurtoon hebben, maar door helderheid of verzadiging tóch anders lijken.
Helderheid is een van de andere 3 belangrijke onderdelen. De helderheid zegt namelijk hoeveel licht er in de kleur zit.
Voeg je wit toe dan krijg je een lichtere kleur, maar voeg je zwart toe dan wordt je kleur donkerder.
Voorbeeld met blauw:
Dus we veranderen de helderheid door zwart of wit toe te voegen.
Daarbij gebruiken we twee woorden:
Voegen we wit toe, word de kleur lichter en noemen we het een Tint.
Voegen we zwart toe word de kleur donkerder en noemen we een een Schaduwtint.
Hoe meer wit, hoe lichter de kleur wordt.
In kunst gebruiken we tinten vaak om iets zacht, vrolijk of jong te laten lijken.
Schaduwen maken kleuren diep, sterk en mysterieus.
Je moet wel heel voorzichtig zijn met zwart:
Voeg je teveel zwart toe en je kleur wordt grauw en verliest levendigheid.
Je gebruikt schaduwtinten vaak om diepte te maken of om iets serieus, krachtig of spannend te laten aanvoelen.
Want als alle kleuren dezelfde helderheid hebben, zie je bijna geen verschil in vormen en diepte.
Als je weet hoe je de helderheid kunt aanpassen.
Kun je zorgen dat je tekening niet plat wordt
kun je sfeer bepalen (vrolijk, mysterieus, warm, koud)
krijg je veel mooier en interessanter werk
Helderheid is daarom één van de belangrijkste regels in kunst.
Je ziet dat meteen als je een tekening of foto in zwart-wit omzet.
Je gaat één basiskleur kiezen en daarvan 5 versies maken:
Twee donkerdere kleuren dit zijn de schaduwtinten
De gewone basiskleur
Twee lichtere kleuren dit zijn de tinten
Zo zie je duidelijk hoe helderheid een kleur kan veranderen!
Je basiskleur (kies zelf: rood, blauw, groen, …)
Wit verf
Zwart verf
Penseel
Water + doek of keukenpapier
Mengpalet
Teken-/schilderpapier
Start met wit
Doe voldoende wit op je palet
Maak je penseel schoon
Plaats je basiskleur
Doe je pure basiskleur op je palet
Maak 4 extra plekjes met dezelfde kleur , hierdoor heb je 5 plekken in totaal
Maak je penseel schoon
Maak schaduwen (donkerder)
Doe zwart op je palet (klein beetje is genoeg!)
Meng zwart in 2 basiskleurplekken:
plek 2: een beetje zwart en maak de basiskleur een beetje donkerder
plek 1: iets meer zwart en maak de basiskleur nog donkerder
Dit zijn je schaduwen
Maak je penseel schoon
Maak tinten (lichter)
Meng wit in de 2 basiskleurplekken aan de andere kant:
plek 4: beetje wit toevoegen zodat je de basiskleur lichter maakt
plek 5: meer wit toevoegen dan op plek 4 om de basiskleur heel licht te maken
Dit zijn je tinten
Je hebt nu al een helderheidspalet gemaakt, nu is het tijd om je schildersvaardigheden te oefenen.
Vul nu een A4 blad met minstens 10 (liefst meer) vlekken met lichte tinten.
Hou dit blad bij voor het volgend deel van de les, waar we hierop gaan verd
Vandaag heb je geleerd hoe je een kleur lichter en donkerder kunt maken door wit en zwart te mengen.
Dat werkt… maar het is niet de beste manier om je kleur donkerder te maken.
Waarom niet? Omdat zwart de kleur doffer maakt en de levendigheid eruit haalt.
Je verliest dan wat van de echte kleurtoon.
Maar geen stress: je gebruikt deze techniek nu om eerst goed te leren controleren hoe helderheid werkt.
In een volgende les ontdek je betere manieren om kleuren donkerder te maken, zónder dat ze hun kracht verliezen!